ज्येष्ठ २१ र छुवाछूत मुक्ती

आज ज्येष्ठ २१ , अर्थात जातिय विभेद तथा छुवाछूत उन्मुलन राष्ट्रिय दिवस ।

वि.सं २०६३ साल ज्येष्ठ २१ गते , अर्थात आजकै दिन तत्कालीन संसदले नेपाललाई छुवाछूत मुक्त राष्ट्र घोषणा गरेको थियो । करिब ३५ सय वर्ष अघिदेखी जरा गाढेर बसेको जातिय विभेदलाई तत्कालीन संसदले कानुनत बन्देज लगाउँदै छुवाछूत मुक्त राष्ट्र घोषणा गरेको हो ।

यद्यपि कानुन भने ०६८ ज्येष्ठ १० गते मात्रै आएको हो ।  तत्कालीन संसदले जातीय विभेद तथा कसुर सजाय ऐन -२०६८ को विधेयकलाई सोही दिन सर्वसम्मत अनुमोदन गर्दै पारित गरेको थियो । त्यस यता कानुनको रूपमा उक्त ऐन कार्यन्वयन हुँदै आएको छ ।

यद्यपि विभेदजन्य हिंसा र घटनामा भने कमि आउन सकेका छैनन् । विभिन्न बहानामा दलित भएकै कारण विभेद भएका प्रसस्त समाचारहरु सार्वजनिक हुँदै आएका छन् ।

हालै मात्र पनि विभेदका केही घटना संचार माध्यमहरुमा छाईरहेको अवस्था छ । कानुन बने पनी खुकुलो कार्यन्वयन र न्युनतम सजायको कारण विभेदजन्य घटना घटेको हो भन्न सकिन्छ । यसलाई राजनीतिक आवरणमा गरिने संरक्षण र ढाकछेपले समेत प्रभाव परेको छ ।

यस्तो अवस्थामा छुवाछुत मुक्त घोषणा र विध्यमान कानुनको पक्षमा वकालत गर्दै हिंड्नु पनि असोभनिय प्रायः देखिंदै आएको छ । आज यो दिवस मनाईरहँदा समेत कतै , कोहि यहि विभेदको सिकार नबन्लान , हिंसा नहोला भनेर ढुक्क भईहाल्ने अवस्था छैन ।

यसलाई गम्भीरतापुर्वक लिंदै नयाँ परिमार्जित कानुनको निर्माण र कार्यन्वयनको निम्ति होस्टेमा हैंसे गर्नैपर्ने बेला आएको छ । जुनसुकै प्रकारबाट पनि हुने मानवीय विभेद क्षम्य हुनै सक्दैन , यसमाथि यसकिसिमका जतिय विभेदले अझ दर्दनाक पीडा बोकेको छ ।

यसको समुल अन्त्य गरि न्याय , अधिकार र सम्मान सहितको समतामूलक समाज निर्माण गर्न ऐक्यबद्ध बनौँ । जय नेपाल !!! २०७३ / ०२ / २१